Er wordt nogal wat gevraagd van een leider of een manager. Je moet visie hebben, targets kunnen stellen, processen optimaliseren, goed plannen en organiseren én mensen leiden, motiveren, coachen en corrigeren… Je wilt de beste mensen in je team krijgen en vervolgens het beste uit ze halen.
Dat vraagt om leiderschapskwaliteiten
Maar als je jouw leiderschapskwaliteiten wilt ontwikkelen, waar moet je dan beginnen?
Voor deze vraag stond Mo. Hij werkt sinds twee jaar als teamlead bij een IT-bedrijf. Daarvoor was hij IT-consultant. Wat betreft z’n vak was hij altijd doorgegaan met leren en ontwikkelen, in tegenstelling tot leidinggeven. Dat was hij gewoon gaan doen.
Op zich ging dat ook wel goed, maar de laatste tijd merkte hij dat het functioneren van zijn teamleden achteruitging of in ieder geval niet vooruit. Vooral op het gebied van klantgerichtheid en het managen van de werkdruk kon er nog het nodige verbeterd worden.
Hij besefte wel dat hij ze daar meer mee moest helpen, maar was onzeker over hoe hij dat moest aanpakken. Ook vond hij het lastig om er tijd voor vrij te maken, omdat hij zo opgeslokt werd door de waan van de dag.
Leiderschapskwaliteiten ontwikkelen begint met persoonlijk leiderschap
Mo concludeerde dat hij zijn leiderschapskwaliteiten moest ontwikkelen, omdat hij begreep dat het ontwikkelen van zijn team begon met zijn eigen ontwikkeling, zijn persoonlijk leiderschap.
Mijn antwoord op de vraag welke leiderschapskwaliteiten je moet ontwikkelen, is dan ook: kwaliteiten die nu nodig zijn, in de dagelijkse praktijk van jouw werk als leidinggevende.
Mo vertelde over zijn team:
”Ik heb een paar medewerkers die veel ‘gewone’ vakkennis hebben en ook goed zijn in het omgaan met klanten. Ze hebben sterke soft skills op het gebied van communicatie en verwachtingsmanagement. Maar het grootste deel van mijn groep is daar niet zo mee bezig. Ze zijn er niet goed in en zien het nut er niet van in. Ik wil dat ze snappen dat ’t belangrijk is. Want daarmee kunnen we als team nog beter worden.”
“Ook moet er iets gedaan worden aan de hoge werkdruk. Daar kan niet iedereen even goed mee omgaan. Ze moeten leren om “nee” te zeggen als het teveel is, tegen mij en tegen klanten. Terugduwen noem ik dat. Anders valt er straks iemand uit met een burn-out en dat wil niemand. Dat heb ik al een paar keer uitgelegd, maar er verandert niets. Ik moet het dus anders gaan aanpakken en ze veel meer motiveren en begeleiden.”
Verandering in het team vraagt om verandering van de leider
Mo realiseerde zich dat hij anders met zijn medewerkers moest omgaan. Dat hij daarvoor andere kwaliteiten moest ontwikkelen dan hij tot nu toe had gedaan en dat hij er tijd in moest steken. En vooral: zijn tijd anders besteden.
Hij was de hele dag bezig met de inhoud, met brandjes blussen en vragen beantwoorden en dat stond zijn people management in de weg. Als hij zijn medewerkers wilde ondersteunen bij hun ontwikkeling, dan moest hij daar om te beginnen tijd voor vrijmaken.
Stapsgewijs leiderschapskwaliteiten ontwikkelen
Stap 1 – starten met het voornemen om er vanaf NU écht tijd in te steken
Mo startte met het voornemen er vanaf nu écht tijd in te steken. Misschien vind je het gek om dit als een aparte stap te zien, maar we laten ons nogal eens leiden door de waan van de dag. Hij wilde voorkomen daar weer in terecht te komen door een krachtige afspraak met zichzelf te maken.
Stap 2 – zelfreflectie
Hij begon met zelfreflectie en keek kritisch naar zichzelf, zijn sterke en zwakke kanten.
Stap 3 – feedback vragen
Vervolgens vroeg hij feedback van zijn medewerkers en collega’s. Dit kan bijvoorbeeld door een 360graden-gesprek, maar ook ‘gewoon’, door een aantal goede gesprekken.
Daarmee kon hij zijn zelfbeeld toetsen en aanscherpen. Daarnaast vroeg hij steeds weer “Wat hebben jullie van mij nodig?”
Stap 4 – doelen stellen en aan de slag
Uit de voorgaande stappen kwamen een paar persoonlijke ontwikkelpunten naar voren. Hij stelde zich op basis hiervan een aantal doelen, hakte deze overzichtelijk op in kleine stappen en ging aan de slag met zijn leiderschapsontwikkeling.
Teamontwikkeling gaat ook stapsgewijs
Samen brachten we in kaart welke ontwikkeling hij met z’n team wilde maken en wie/wat daarbij konden helpen. Ook dit proces deelden we op in kleine stappen en we formuleerden de leiderschapskwaliteiten van Mo die bij elke stap nodig waren.
Gedurende dit proces zorgde hij ervoor dat er regelmatig geëvalueerd en gemeten werd. Door zelfreflectie en door anderen te vragen wat zij van de voortgang vonden. Hij gebruikte daar vaak schaalvragen voor. De schaalvraag is een hulpmiddel om vooruitgang zichtbaar te maken en deze te nuanceren. Er wordt gevraagd om op een schaal van 0 tot 10 aan te geven waar diegene staat wat betreft de vooruitgang in het gestelde doel.
Ook focuste hij beter op zijn kerntaken, delegeerde meer en leerde beter omgaan met zijn tijd. Daarmee maakte hij tijd vrij die hij kon besteden aan zijn mensen.
Medewerkers een sleutelrol geven, intensief coachen en duidelijk communiceren
Mo zette het thema ‘werkdruk’ wekelijks op de agenda. Dat vergrootte de bewustwording, waardoor mensen de urgentie ervan inzagen en scherper gingen prioriteren. Ook maakte hij een plan om in zijn team de klantgerichtheid, communicatievaardigheden en het verwachtingsmanagement stap voor stap te ontwikkelen.
Daarin gaf hij de twee mensen die daar affiniteit mee hadden een sleutelrol en coachte ze intensief. Hij delegeerde dus taken aan hen en zorgde er ook voor dat zijn visie op dit thema aan duidelijkheid niets te wensen overliet en dat het in de aandacht bleef.
In het begin zocht hij heel bewust naar kleine successen om te vieren. Zo werd een e-mail van een klant met een compliment uitgebreid besproken in het teamoverleg. Je merkte dat er dingen veranderden, dat mensen in beweging kwamen, wat heel motiverend was voor zowel Mo als zijn team.
Gelukkig is Mo van nature empathisch en nieuwsgierig en kan hij goed luisteren. Allemaal competenties die goed van pas komen bij coaching. Daar ligt dus zijn kracht en die wilde hij beter benutten, wat gelukt is.
“Waar moet IK nu beginnen?”
Misschien vraag je je net als Mo af waar je nu moet beginnen. Er zijn veel leiderschapskwaliteiten, op welke wil of moet jij je nou richten, als je je wilt ontwikkelen als leidinggevende?
Dat is best nog wel even een zoektocht. En het staat in relatie tot jouw dagelijkse werk. Waarbij je ook wilt kijken naar hoe de kwaliteiten aansluiten bij jouw karaktereigenschappen en jouw sterke punten.
De stappen die Mo doorliep, zijn een goede procesbasis, maar de inhoud van het proces is voor iedereen anders. Want welke leiderschapskwaliteiten je gaat ontwikkelen is heel persoonlijk.
Geef een antwoord