Je bent een tijd thuis geweest vanwege een burn-out en daarna een reïntegratietraject op je werk ingegaan. Inmiddels werk je weer hetzelfde aantal uren als voorheen. Eigenlijk begint het dan pas echt, als je teruggekomen bent na een burn-out. Want voordat je het weet val je terug in het gedrag dat die burn-out mede veroorzaakt heeft, zeker als je werkgever gewoon op de oude voet door wil gaan.
Waarom terugkomen na een burn-out voelt als tegen de stroom inroeien
Dit is precies wat Jantine merkte. Ze voelde zich regelmatig weer precies zoals in de periode voorafgaand aan haar burn-out. Het begon haar weer allemaal teveel te worden. Ze was het overzicht kwijt, was kribbig en voelde zich continu gespannen.
Eigenlijk is dat helemaal niet raar, sterker nog, het is te verwachten dat je terugvalt in oude patronen. Je zit tenslotte weer in dezelfde werkomgeving als voorheen, met dezelfde collega’s, en dus zijn er allerlei triggers die je terugduwen in je oude gedrag.
Als je dingen anders wilt doen, in dezelfde omgeving als waarin de problemen ontstaan en geëscaleerd zijn, dan zul je tegen die stroom in moeten roeien.
Inzicht in denk- en gedragspatronen verankeren in concreet gedrag
Vaak krijg je tijdens een burn-out psychologische hulp en ontdek je denk- en gedragspatronen die hebben bijgedragen aan je burn-out. In de reïntegratie fase is er goede begeleiding op je werk en bouw je de belastbaarheid langzaamaan weer op.
Pas als je wat langere tijd weer ‘gewoon’ aan het werk bent, merk je (althans, ik hoop dat je het merkt, want dan kun je wat aan doen), dat de oude gewoontes er weer insluipen. Gedrag dat je jarenlang vertoond hebt, is nou eenmaal hardnekkig.
Je wéét dat je anders met jezelf , met andere mensen en met je tijd moet omgaan , wil je niet weer in een burn-out terecht komen. De inzichten die je hebt opgedaan tijdens je burn-out moeten verankerd worden in concreet gedrag. Want als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. Dus de vraag is:
Welk gedrag dat je nu nog steeds vertoont, droeg destijds bij aan je burn-out en hoe kun je dat ombuigen?
Het antwoord op deze vraag verschilt enorm per persoon. In de blog over Vincent kun je lezen over zijn aanpak om een volgende burn-out te voorkomen. Deze blog gaat over het proces dat Jantine doorliep en voor haar waren de 3 voornaamste punten:
1. Accepteren en loslaten waar je geen invloed op hebt
Jantine realiseerde zich dat ze zich regelmatig druk maakte over zaken waar ze geen invloed op had. Daardoor was ze vaak geïrriteerd en boos, wat haar veel energie kostte en niets opleverde. Ze wilde leren dit soort zaken te accepteren en los te laten. Wat makkelijker gezegd dan gedaan is…
Na een aantal maanden bewuste aandacht hiervoor merkte ze echter dat het haar beter afging om dingen naast zich neer leggen. Ze richtte haar energie steeds meer op zaken waar ze wél directe invloed op had, met alle positieve resultaten van dien: ze kreeg meer rust in haar hoofd én haar inspanningen hadden meer effect.
2. Verantwoordelijkheden van anderen niet op jouw schouders nemen en om hulp durven vragen
Jantine voelde zich enorm verantwoordelijk voor klanten en collega’s. Het maakte niet uit wat haar gevraagd werd, ze hielp altijd. Daardoor was ze bij zoveel projecten betrokken dat haar hoofd ervan tolde. Ze leerde grenzen stellen door dingen te zeggen zoals:
- “Ik kan je nu niet helpen want ik ben te druk met mijn eigen project, maar morgenmiddag heb ik wel even tijd voor je.”
- “Ja, ik wil best je voorstel doorlezen, maar daarna kan ik niet meer betrokken zijn bij je project, want dat van mij vraagt al mijn tijd.”
Dit lijken misschien simpele zinnetjes, maar bij Jantine riepen ze allerlei gedachten en gevoelens op. Ze had het gevoel dat ze haar collega’s in de steek liet als ze dit soort dingen zou zeggen en doen. Aan die gedachten en gevoelens moesten we dus werken. Ze begon heel voorzichtig, stapje voor stapje, met “nee” zeggen en het vergroten van haar assertiviteit en haar zelfvertrouwen.
In sommige weken kwam er zoveel op haar af, dat het overduidelijk was dat ze niet alles alleen kon doen. Ze leerde kiezen en prioriteiten stellen en schakelde haar manager in als zij geen keuze kon maken. Dan vroeg ze: “Waar vind jij dat ik de prioriteit moet leggen?” Ze focuste op haar kerntaken, omdat ze anders haar eigen werk niet af zou krijgen.
3. Goed voor jezelf zorgen
Jantine had de neiging om ‘s ochtends pas op het laatste moment op te staan, het ontbijt over te slaan en op het werk te starten met e-mail. Daardoor begon ze haar dag haastig en reactief. Ze wilde eigenlijk meer aan sport doen en gezonder eten, omdat ze uit ervaring wist dat ze zich dan beter voelt. Daarom begon ze met:
- vroeger opstaan
- ontbijten
- ruim op tijd vertrekken naar haar werk
Ze startte de werkdag met de to-do-list voor die dag, vóórdat ze haar e-mail opende en twee avonden per week reserveerde ze in haar agenda voor ontspanning. Ze ging veel pro-actiever om met haar tijd en ging veel meer leven en werken vanuit haar eigen keuzes.
Hopelijk word je nooit meer ‘de oude’!
Jantine was duidelijk niet meer ‘de oude’. Gelukkig maar! Want als je je weer helemaal de oude voelt, dan ga je misschien ook weer zo doen. Dan val je terug in gedrag dat bijgedragen heeft aan je burn-out en ook in de toekomst weer tot stress, overspanning of burn-out zal leiden.
Als je een tweede of derde burn-out wilt voorkomen, let dan op het volgende:
- Pak zelf de regie over je leven en je werk. Maak keuzes. Hoe wil jij leven? Hoe wil jij werken?
- Plan hersteltijd in. Stress op zich is namelijk geen probleem, maar een gebrek aan hersteltijd wel.
- Neem reflectietijd. Leer te luisteren naar de signalen die je lichaam geeft en stuur bij zodra dat nodig is.
- Leer je persoonlijke gebruiksaanwijzing kennen. Wat heb jij nodig?
- Ontwikkel je assertiviteit, zodat je wat jij (niet) wilt respectvol kunt overbrengen, zonder dat de goede samenwerkingsrelatie wordt aangetast.
- Ontwikkel je communicatieve vaardigheden.
Doorzetten loont
Jantine merkte dat het in het begin heel lastig was om haar gedrag en gewoontes te veranderen. Het kostte haar echt veel extra energie. Maar na een tijdje begon ze de resultaten te zien. Ze had meer overzicht, dat continu opgejaagde gevoel verdween en ze was minder boos. Tóen werd het makkelijker om door te zetten, waardoor we voorkomen hebben dat ze zich weer ziek moest melden.
Heb je het gevoel dat je wel wat ondersteuning kunt gebruiken bij het terugkomen op het werk na een burn-out, Voor jezelf of voor medewerkers? Plan dan een vrijblijvend kennismakingsgesprek in. Of wil je meer weten? Stuur me dan gewoon even een mailtje.
Apotheker zegt
Er wordt in ons land koortsachtig gezocht naar middelen om een burnout te voorkomen. En dat is niet alleen voor ons land geldig. Ook de ons omringende landen maken hier meer en meer prioriteit van. Algemeen kan men op de werkvloer proberen van een burnout te voorkomen door bijvoorbeeld:
de werknemer inspraak te geven, zodat deze zich beter kan scharen achter bepaalde veranderingen.
er op toe te zien dat de sociale contacten tussen de personeelsleden onderling zo optimaal mogelijk zijn.
beloningssystemen in te schakelen waardoor werknemers meer en meer bereid zijn om zich in te zetten voor het bedrijf.
de taakspanning van het personeel leren kennen. Wie kan wat aan, aan wie kan je meer taken geven, wie moet je eerder wat ontzien?
Hoe vreemd het ook mag klinken, een hogere wedde is niet noodzakelijk een middel om het fenomeen burnout te bannen uit je onderneming. Uit onderzoek blijkt dat het merendeel van de werknemers tevreden is met zijn/haar wedde.
Zoals reeds vermeld te hebben; het werk is niet de enige oorzaak die leidt tot een burnout, maar het kan wel een aanleiding zijn. Er bestaan een aantal technieken en therapieën voor het behandelen van een burnout. Iedereen zal dan ook zijn eigen parcour afleggen om burnout te verhelpen.
Belia van der Laan zegt
Dank je wel voor je reactie, jeanette.
Ik ben het met je eens dat de organisatie veel kan bijdragen om de medewerker te helpen een burn-out of overspannenheid te voorkomen. Het is een samenspel tussen organisatie, direct leidinggevende en medewerker waarbij ieder zijn eigen rol en verantwoordelijkheden heeft.