Heb jij ook zo’n vol hoofd? Vol met allerlei zaken die je moeilijk kunt loslaten en waarover je maar blijft piekeren? Piekeren en stress beïnvloeden je mentale én fysieke welzijn, denk bijvoorbeeld aan een verhoogde bloeddruk en je altijd maar moe voelen.
Dit beeld was heel herkenbaar voor Soraya, een ondernemer in de communicatiebranche. Ze kon moeilijk loskomen van haar werk en begon zich steeds gejaagder te voelen. Goed slapen lukte al een tijd niet meer en ze had weinig eetlust.
Piekeren en (lichamelijke) stress gingen bij haar, net als bij zoveel mensen, hand in hand. Daar wilde ze vanaf, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan…
De vicieuze piekeren en stress cirkel doorbreken
Toen ik Soraya voor het eerst sprak, gaf ze meteen een goed voorbeeld van een gebeurtenis waar ze nog steeds over piekert.
Onlangs werkte ze samen met een paar andere ondernemers aan een project. Eén van hen stelde haar op een gegeven moment een kritische vraag over een deadline die ze niet gehaald had. Daar was ze boos over, omdat ze netjes had aangekondigd dat het drie dagen later zou worden.
Soraya had geïrriteerd geantwoord dat ze “niet alles tegelijk kon” en dat ze nog andere dingen te doen had die week. En ze had het toch aangekondigd?! Omdat de ander hier niet op reageerde, bleef het daar verder bij.
Maar ze kan het voorval niet loslaten en voelt zich er rot over. Ze vraagt zich af of ze haar irritatie beter had kunnen inslikken, want nu is de ander boos (of beter gezegd: ze denkt dat de ander boos is). Maar waarom eigenlijk? Hij zou helemaal niet boos moeten zijn. En waarom maakt zij zich hier eigenlijk druk over?!
Ze vindt dat ze nou echt eens moet ophouden met al dat gepieker en gestress. Het is gebeurd, het is voorbij, klaar. Dus het heeft helemaal geen zin om er de hele tijd over na te denken. Belachelijk gewoon dat ze er nu nog steeds last van heeft en het niet gewoon naast zich neer kan leggen.
En zo gaat het maar door in Soraya’s hoofd…
Ze kan niet stoppen met piekeren waardoor de stress die ze ervaart alleen maar intenser wordt. Ze blijft nadenken over gebeurtenissen waar niets meer aan te veranderen is. En vervolgens wordt ze boos op zichzelf over de gevoelens die dat bij haar oproept. Ze vindt dat ze zich niet zo zou moeten voelen, ermee moet ophouden en eindelijk eens moet leren loslaten. Zo wordt ze steeds onzekerder.
Verkeerd gebruik van de ‘discrepantie monitor’
De crux van Soraya’s gepieker zat ‘m in de manier waarop ze de ‘discrepantie monitor’* gebruikte. Dat is een interne monitor die we allemaal hebben en die we continu gebruiken om vergelijkingen te maken tussen ‘wat is’ en ‘wat zou moeten zijn’. We gebruiken hem om problemen te analyseren.
Het is handig dat we zo’n monitor hebben, want bij ‘technische’ problemen (lees: problemen die je kunt oplossen), komt hij goed van pas. Als bijvoorbeeld mijn fiets kapot is, dan vergelijk ik de situatie zoals die nu is met hoe die zou moeten zijn. De discrepantie daartussen legt het probleem bloot en dat probeer ik vervolgens op te lossen.
Maar als we de discrepantie monitor loslaten op
- gevoelens die we liever niet zouden voelen
- en op zaken die we niet kunnen veranderen omdat we er geen invloed op hebben
dan gaat het mis. Dan gaan we analyseren hoe het komt dat we ons voelen zoals we ons voelen. En we vergelijken hoe we ons voelen met hoe we ons zouden moeten voelen.
Voordat je het weet zit je in een grote onontwarbare kluwen van gedachten en gevoelens waar je niet meer uit komt: piekeren. Je krijgt er een onbestemd, onbevredigd gevoel van, omdat gevoelens analyseren niet helpt. En gevoelens oplossen is onmogelijk.
Gevoelens hoef je alleen te erkennen en te voelen. Als je dát doet, dan zul je merken dat je gevoelens pieken en daarna vanzelf weer wegebben. Negatieve gevoelens toelaten kan misschien onprettig zijn, maar het is uiteindelijk wel goed voor je.
Piekeren en stress stoppen? Niet ‘doen’, maar ‘zijn’
Er is een andere aanpak nodig als je net als Soraya een piekeraar bent die het moeilijk vindt om negatieve gevoelens toe te laten. Niet een aanpak van ‘doen’, maar van ‘zijn’. Van ervaren. Toelaten wat is. In het ‘nu’ zijn. Maar hoe doe je dát dan?!
Je kunt oefenen met het aanwezig zijn in het moment door je aandacht te richten op één ding, zoals je ademhaling of lichaamssensaties. Als je dat lastig vindt, dan kun je een mindfulness training volgen waarin je dit leert. Ook yogalessen kunnen helpen. Of coaching, natuurlijk.
Met yoga en mindfulness-technieken trainen we onszelf om te stoppen met ‘doen’ en met aandacht aanwezig te zijn in het moment*. En omdat je bewustzijn zich maar op één ding tegelijk kan richten, kun je niet tegelijkertijd aandacht hebben voor het moment én piekeren. Dus:
Hoe meer je je aandacht traint, hoe minder je zult piekeren
Na een tijdje zul je merken dat je geest rustiger wordt, waardoor je stress afneemt.
Hoe het verder ging met Soraya
Soraya trainde elke dag haar aandacht met oefeningen (zoals bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen). Hierdoor werd ze zich meer bewust van hoe ze de discrepantie monitor ‘aanzette’ bij zaken die daar helemaal niet geschikt voor waren.
Door dit bewustzijn ontstond de ruimte om een keuze te maken: ga ik door op deze weg of onderbreek ik mijn gedachtegang? Ze kwam ook tot de conclusie dat haar negatieve gedachten ‘alleen maar gedachten’ waren en dat ze vanzelf verdwenen als zij ze niet voedde.
Ook hebben we samen onderzocht welke zaken ze moest leren loslaten omdat ze er geen invloed op had en waarop ze zich juist wél kon richten. Daardoor gebruikte ze haar energie effectiever en kreeg ze meer grip op haar leven. Ze had minder het gevoel dat alles haar overkwam en dat ze zelf geen invloed had.
Soraya heeft nu een stuk minder last van stress omdat ze veel minder piekert.
* bron: Segal, Williams, Teasdale: Mindfulness based Cognitive Therapy
Wil je beter worden in het omgaan met piekeren en stress? Plan dan een vrijblijvend kennismakingsgesprek in. Of wil je graag meer weten? Bel me dan gewoon even of stuur een mailtje. Dan neem ik zo snel mogelijk contact op met je.
Geef een reactie